جایگاه بهره وری در بودجه سال 1403

نویسنده: دکتر حمید رضا نایبی 

کارشناس بهره وری 

لایحه بودجه ۱۴۰۳ با مبلغ ۲۴۰۰ هزار میلیارد تومان تقدیم مجلس شده است،

انتظار می رود که سازمان برنامه و بودجه به منظور تهیه برنامه هزینه کرد یکساله دولت قبلا به دو سوال زیر پاسخ دهند. 

طرح موضوع: 

با فرض رشد اقتصادی به میزان های حداقل ۴ درصد در سال ۱۴۰۲ و ۳ درصد در سال ۱۴۰۳ و تورم ۴۰ درصدی در هر دو سال متوالی ، انتظار می رود تولید ناخالص داخلی کشور در پایان ۱۴۰۳ به حدود ۲۲ هزار ه.م.ت. برسد که در حدود ۶۵۰۰ ه.م.ت. نسبت به سال ۱۴۰۲ افزایش خواهد یافت و با توجه به محدودیت سرمایه گذاری ها در کشور بایستی ۳۵ درصد آن به ارزش ۲۳۰۰ ه.م.ت. از محل افزایش بهره وری حاصل گردد که رقمی معادل منابع عمومی دولت می باشد . منظور از بهره وری همان مولد سازی ظرفیت های اقتصادی بلااستفاده و یا منطقی سازی هزینه های غیر ضروری می باشد و به حمدالله «بهره وری» در صدر سیاست های کلی برنامه توسعه هفتم نیز قرار دارد . این مهم حاصل نمی گردد مگر با بهبود فضای کسب و کار ، رسوخ بیشتر و گسترده تر فناوری در کسب و کارها ، بهبود چشمگیر مدیریت کسب و کار  و در آخر کیفیت حکمرانی دولت به عنوان چهار عامل برجسته مؤثر بر بهره وری. از طرف دیگر بخش قابل توجهی از درآمدهای دولت از محل درآمدهای مالیاتی و گمرکی تامین می گردد که عمدتا بخش پایدار منابع عمومی دولت را تشکیل می دهند و متأثر است از اقتصاد کشور به طوریکه نسبت درآمدهای دولت به تولید ناخالص داخلی کشور در یکی دو سال اخیر در حدود ۷ درصد برنامه ریزی شده است و البته بایستی میزان تحقق یافته نسبت مورد بررسی قرار بگیرد . لذا در سال ۱۴۰۳ در صورت عدم تحقق رشد بهره وری در کل اقتصاد، کسری بودجه دولت به ارزش ۱۶۰ ه.م.ت. که در حدود ۷ درصد سهم بهره وری از رشد تولید ناخالص بوده از هم اکنون متصور می باشد . بر این اساس دو سوال به شرح زیر مطرح می گردد :

سؤال اول :
با توجه به تبعات رشد یا کاهش بهره وری بر درآمدهای دولت ، با اجرای بودجه ۱۴۰۳ بهره وری عوامل کل کشور در سال آینده چقدر رشد خواهد کرد و مفروضات و تضامین در نظر گرفته شده برای تحقق اهداف بهره وری کدامند و آیا در این رابطه از سازمان ملی بهره وری ایران استعلام به عمل آمده است یا خیر ؟

سوال دوم : 
در صورت عدم تحقق رشد بهره وری چه برنامه ای دارید برای جبران کسری بودجه ای که رقم خواهد خورد ؟ لازم به ذکر است که این برآوردها بر پایه حداقل های رشد مفروض می باشد و از طرف دیگر در صورت عدم تحقق اهداف سرمایه گذاری آنوقت انتظار رشد بهره وری بیشتری خواهد رفت به منظور جبران رشد اقتصادی مورد انتظار . 

رونوشت :
۱- برادر ارجمند ، حجت الاسلام و المسلمین، سید ابراهیم رئیسی ، ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران .
۲- برادر ارجمند ، جناب آقای دکتر محمد باقر قالیباف ، ریاست محترم مجلس شورای اسلامی ایران .